De derde Avond van de Vriendschap: in Beijum.
Elke Avond van de Vriendschap heeft zijn eigen sfeer, zijn eigen ‘kleur’, dankzij de mensen die bereid zijn om de invloed van vriendschap op hun leven met het publiek te delen. Open en eerlijk. Kwetsbaar en ontwapenend.
Dat is het geheim van de tour die Podium Harlingen van januari-april 2019 in acht verschillende Bij Bosshardt-huiskamers organiseert, in opdracht van het Leger des Heils.
Het is dinsdagavond 26 februari, 19:30 uur. De derde Avond van de Vriendschap vindt plaats in Beijum, een relatief jonge volkswijk aan de noordkant van de stad Groningen. Een “getto” of “reggaewijk”, volgens vele buitenstaanders. Een warm thuis voor de mannen en vrouwen die er de afgelopen veertig jaar om uiteenlopende redenen zijn neergestreken.
In het hart van de buurt – aan de Amkemaheerd, naast het winkelcentrum – is sinds 2016 een Bij Bosshardt gevestigd. Podium Harlingen heeft de ruimte weer omgetoverd tot een eenmalig ‘pop-up’ theater. Mirjam Vuyk verzorgt het geluid en het licht. Partner en zelfverklaard vriendschapsmissionaris Simon Vuyk leidt de avond.
Naast een aantal vaste presentaties over de maatschappelijke waarde van vriendschap (“Vriendschap maakt de samenleving beter, zelfs veiliger”) schittert een aantal buurtbewoners op het podium.
De Algerijn Kadèr Sayad, een moslim, vertelt waarom hij in de jaren negentig naar Nederland vluchtte: hij was ongewild getuige van een moord. Het waren de “Bloedige Jaren” in zijn geboorteland. Na vier jaar kreeg hij een verblijfsvergunning. Hij leerde zichzelf Nederlands uit kinderboeken en dankzij vrijwilligerswerk in crèches en peuterspeelzalen. Ondanks een rijk sociaal leven vond hij geen werkelijke aansluiting in de samenleving. Via Eindhoven belandde hij in Winschoten. Daar werd hij op 7 juli 2007 door een groep skinheads gruwelijk in elkaar geslagen. Uit racistische motieven.
Een trauma. Het leven verloor iedere kleur. Kadèr trok zich terug in een angstig isolement. Tot hij in 2016 naar Beijum verhuisde. Daar vond hij eindelijk Nederlandse handen die naar hem werden uitgestoken, handen die hij zo nodig had. En hij greep ze. Bijvoorbeeld van Henk. Zijn maatje. Kadèr noemt zijn nieuwe leven een hergeboorte. Dankzij vriendschap.
De Molukker Louis Sahetapy is een geboren en getogen Nederlander. Zijn ouders leerden hem dienstbaar te leven. Onvoorwaardelijke vriendschap werd hem met de paplepel ingegoten. En dat betaalde zich al vroeg uit. Men ontfermde zich over hem toen hij op tienjarige leeftijd zijn moeder verloor, en later zijn vader. Louis heeft een oneindige reeks vrienden, waarvan hij er velen in de muziek heeft gevonden. Tom is een van de beste, al veertig jaar, hij noemt hem zijn “broer”. Sara kent hij nog langer, al sinds de kleuterschool. Een hartsvriendin. Als een “zus” voor Louis. En voor Tom. Met zijn drieën vormen zij al heel lang een vocaal ensemble. En nog steeds. Zelfs nadat bij Sara een tumor in haar hoofd werd geconstateerd. Praten is lastig, maar zingen en dansen blijven haar lust en haar leven. Het trio zingt vanavond hun favoriete jeugdliedje: “Storybook children” van Sandra en Andres. Een klassieker. Hun vertolking – live en meerstemmig – is prachtig.
Een ode aan hun sprookjesachtige kindervriendschap die altijd stand heeft gehouden.
Een tweede muzikale bijdrage komt van het Beijumer Koor. Oprichtster en boegbeeld is Christa Visser. Zij nam drie jaar geleden het initiatief tot het koor om mensen achter hun gesloten voordeuren weg te halen, uit hun isolement en eenzaamheid te bevrijden, om ze elke week een gezellige donderdagmorgen te bezorgen, waarbij onder leiding van een professionele dirigente algemeen bekende liedjes – vooral ‘meezingers’ – worden ingestudeerd. Zingen vanuit vriendschap, zo noemt Christa het. Ze treden zelden op, maar op deze Avond van de Vriendschap twee keer, voor en na de pauze. Ze zingen “I am sailing” en “Sing a song for the peace of the people”. Het slotlied is “Het kleine café aan de haven” dat wordt ingeleid door Kees Haring, een van de koorleden. Hij vertelt hoe Pierre Kartner tijdens een oergezellig kroegavondje in “De Volendammer” in Hoorn de inspiratie vond voor het beroemde lied. “Met je maten aan de stamtafel in De Volendammer, ja, dát was échte vriendschap!” zo herinnert Kees zich als de dag van gisteren. Om het lied daadwerkelijk te kunnen schrijven werd Pierre Kartner geadviseerd naar de overkant te gaan, naar café “In ’t Schipperhuis”. Omdat het daar lekker rustig was. En zo geschiedde.
Kees geniet zichtbaar van zijn herinneringen en de zaal glimt mee. Om vervolgens massaal in te haken tijdens de uitvoering van “Het kleine café aan de haven” door het Beijumer Koor.
Ook het vierde lied verdient een extra toelichting. Op de melodie van “Daar aan de waterkant” zingen ze “Daar bij de vuurplaats”. En daarmee verwijzen zij naar een heel bijzonder project dat tien jaar geleden in Beijum werd gestart. Initiatiefneemster Trijntje de Haan vertelt: “Eén keer per maand wordt een stukje natuur aan de rand van Beijum omgedoopt tot De Vuurplaats. Dan is er op zaterdagavond vanaf half acht een kampvuur en is iedereen welkom om er te komen zitten, kletsen, musiceren, zingen, etcetera. Een ontmoetingsplaats voor wie daar behoefte aan heeft, ongeacht leeftijd, afkomst, status, of wat dan ook. Op De Vuurplaats vinden mensen verbinding met elkaar en ontstaan mooie momenten van vriendschap.” Simon kan zijn enthousiasme nauwelijks verhullen. “Wow! Dit zou eigenlijk overal in Nederland moeten worden georganiseerd. Zo simpel. Zo klein. Maar daarom zo groots.” Hij belooft het idee mee te nemen naar de volgende Avonden van de Vriendschap. En spreekt ter plekke met Ammarens Blom, de coördinatrice van Bij Boshardt Beijum, af dat de traditionele ‘vriendendienst’ na de Avond van de Vriendschap aan dit project zal worden gelinkt. Trijntje straalt. En het Beijumer Koor zingt “Daar bij de vuurplaats”. Uit volle borst.
Een ander hoogtepunt is het voorlezen door Martin Sitalsing, een bekende bestuurder in Groningen (Lentis, Van Mesdagkliniek), van zijn verhaal uit het boek Echte Vriendschap, waarmee in 2015 het vriendschapsavontuur van Simon en Mirjam begon. De voordracht gaat over een groep jeugdvrienden uit Zaandam e.o. met wie Martin altijd contact heeft gehouden en hij nog ieder jaar bijeenkomt om samen iets leuks te doen. De vrienden komen zelfs uit binnen- en buitenland over als een familielid van een van hen overlijdt. Een levenslang verbond. Indrukwekkend.
Met het gedicht “Meer meer meer” sluit Simon de Avond van de Vriendschap om 21:30 uur af. Zoals altijd. Het ‘theater’ wordt na afloop weer teruggetoverd tot een Bij Bosshardt-huiskamer en de karavaan van de vriendschap trekt verder door het land. De eerstvolgende halte is op 26 maart in Zwolle.